विष्णु तिवारी । सामाजिक बीमा भनेको एक सार्वजनिक बीमा प्रणाली हो । जहाँ हाम्रो जीवन सुरक्षित गर्न र दुर्घटनाहरूबाट हुने क्षतिबाट बचाउने लक्ष्य राख्छ ।
सामाजिक बीमा (स्याखाई होकेन) गर्ने दायित्वबारे सम्पूर्ण होजिन कर्पोरेसन र ५ जना वा सोभन्दा बढी नियमित कर्मचारी भएका निजी कार्यस्थलमा पेन्सन, बीमा तथा कर्मचारी स्वास्थ्य बीमा गर्नुपर्छ भन्ने कानुनी व्यवस्था गरिएको छ ।
(स्याखाइ होकेन) सामाजिक बीमामा सामेल भएमा हुने फाइदाहरूको बारेमा यो लेखमा प्रष्ट पार्ने कोशिस गरिएको छ ।
सामाजिक बीमाको स्वस्थ बीमामा सामेल हुँदा हुने फाइदाहरू निम्न हुन् :
१. कम्पनीले स्वास्थ्य बीमा प्रिमियमको आधा रकम भुक्तानी गर्नुपर्ने ।
राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमाको तिर्नुपर्ने सबै रकम व्यक्ति स्वयंले भुक्तान गर्नुपर्ने हुन्छ । तर स्याखाई होकेनको हकमा भने आधा रकम कम्पनीले तिर्ने हुँदा व्यक्तिगत बोझ थोरै हुने फाइदा प्राप्त गर्न सकिन्छ ।
२.जीविकोपार्जन सुरक्षाको लागि चोटपटक, बिरामी भत्ता र मातृत्व भत्ता प्रणाली भएको ।
राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमाको हकमा चोटपटक, बिरामी भत्ता र मातृत्व भत्ताहरू प्राप्त गर्न सकिँदैन । तर स्याखाई होकेनको हकमा भने यी सबै सुविधा प्राप्त गर्न सकिन्छ ।
३. स्याखाई होकेनमा आश्रित प्रणाली प्रयोग गरी परिवारहरूका लागि बीमा प्रिमियमको रकम घटाउन सम्भव हुन्छ । तर राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमाले आश्रितहरूको अवधारणा समावेश नगरेको हुनाले परिवारका प्रत्येक सदस्यहरूले बीमा अनिवार्य रुपमा दर्ता गर्नुपर्ने र सोही अनुरूप बीमा प्रिमियम तिर्नु पर्ने हुन्छ ।
पेन्सनमा प्रवेश गरेमा हुने फाइदाहरू (राष्ट्रिय पेन्सनको हकमा (कोकुमिन नेन्किन), भविष्यमा प्राप्त गर्ने पेन्सन रकम थोरै हुने र पति/पत्नीले पनि पेन्सन बीमा प्रिमियम तिर्न आवश्यक हुने।)
कर्मचारी पेन्सनमा (कोसेई नेन्किन) हुँदा हुने फाइदाहरू निम्नानुसार छन् :
१.आश्रित प्रणाली भएकोले आश्रित परिवारहरूका लागि बीमा प्रिमियमको रकम घटाउन सकिने तर राष्ट्रिय पेन्सनमा प्रवेश गरेका छन् भने परिवार प्रत्येकले पेन्सन बीमा प्रिमियम तिर्नुपर्छ । कोसेई नेन्किन बीमामा आश्रित परिवारको प्रिमियम तिर्नु पर्दैन ।
२.वृद्धावस्था हुँदा प्राप्त पेन्सनको रकम थपिनेछ ।
बुढापाका हुँदाको पेन्सन रकम राष्ट्रिय पेन्सनभन्दा बढी प्राप्त गर्न सकिन्छ । त्यसैले सुविधाको रकम राष्ट्रिय पेन्सनले मात्र कभर गर्नेको तुलनामा बढी हुनेछ ।
३. अपाङ्गता पेन्सनको हकमा धेरै सुविधा भएको
राष्ट्रिय पेन्सनमा अपाङ्गता पेन्सनको आधारभूत पेन्सन केबल ग्रेड १ र २ प्राप्त गर्न सकिन्छ । तर अपाङ्गता कोसेइ नेनकिनको पेन्सनको हकमा, ग्रेड ३ को अपाङ्गताको सुविधा पनि एकमुस्ट भुक्तानी प्राप्त गर्न सकिन्छ ।
४. जीवित व्यक्तिहरूको पेन्सन सुविधाहरू व्यापक रूपमा कभर गरिएको र उदार सुरक्षा प्रणाली भएको ।
राष्ट्रिय पेन्सन आधारभूत पेन्सन केबल आवश्यकताहरू पूरा गर्ने पति वा पत्नी छोराछोरीहरूलाई मात्र भुक्तानी गरिने तर कोसेई नेनकिनहरूको हकमा पति वा पत्नी, छोराछोरी, आमाबाबु, नातिनातिनाहरू र हजुरबुबा हजुरआमाले आवश्यकताहरू पूरा गरेमा प्राप्त गर्न सकिने ।
थप रूपमा, बच्चाहरू नभएका पति÷पत्नीहरूले उत्तरजीवीको आधारभूत पेन्सन प्राप्त गर्न सक्दैनन् । तर यदि कोसेई नेनकिनमा सामेल भएमा र निश्चित आवश्यकताहरू पूरा गरे भने जीवित व्यक्तिको आधारभूत पेन्सन प्राप्त गर्न सक्छन् । यसरी कोसेई नेनकिनमा क्षतिपूर्तिको दायरामा राष्ट्रिय पेन्सनको भन्दा धेरै फाईदा हुन्छ ।
“लेखक जापानमा कर कार्यालय र इमिग्रेशन भिसा सम्वन्धि जानकार हुनुहुन्छ ।”
यस लेख बारे थप जिज्ञासा भएमा [email protected] ईमेल गर्न सक्नु हुने छ l
